Họa sĩ Nguyễn Văn Thắng (Nguyễn Thắng), sinh năm 1955 quê Nhật Tân, Từ Liêm, Hà Nội, hiện sinh sống và hoạt động sáng tác tại thị xã Phú Thọ. Anh là hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam, hội viên Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật (VHNT) Phú Thọ, là Ủy viên BCH Hội VHNT thị xã Phú Thọ. Phải nói ngay rằng từ những năm 75 - 76 của thế kỷ trước, khi tôi còn là cậu bé mới lớn, có năng khiếu kẻ vẽ, luôn được ông Trưởng Ban Văn hóa giao cho kẻ vẽ các pano, áp phích của xã. Ngày ấy xã nào cũng có những áp phích xây to, quét vôi trắng ở những khu trung tâm, ngã ba đường làng để kẻ vẽ những tranh cổ động, khẩu hiệu phục vụ nhiệm vụ tuyên truyền. Thi thoảng tôi đạp xe ra thị xã Phú Thọ, có cả những lần xuống Việt Trì để mua bột màu kẻ vẽ. Mỗi lần như vậy tôi thường đến các rạp chiếu bóng để xem có những phim đang chiếu rồi mong nó sẽ được đội chiếu bóng lưu động đưa về các xã phục vụ. Tôi thường đứng lặng người lùi xa, lại đến gần chiêm ngưỡng những bức vẽ quảng cáo phim treo trước các cửa rạp, thầm thán phục ai đó đã vẽ quá giỏi, quá sống động cảnh trong phim như “Vĩ tuyến 17 ngày và đêm”, “Biệt động Sài Gòn”, “Đến hẹn lại lên”, “Nàng tiên cá”, “Alibaba và 40 tên cướp”... Sau đó tôi được cử đi học lớp kẻ vẽ do Ty Thông tin Vĩnh Phú mở tại thị xã Phú Thọ, lớp khá đông nhưng tôi chơi thân anh Nguyễn Soạn, chị Phùng Bình ở Thanh Thủy, Hồng Phúc ở thị xã Phú Thọ. Qua chị Phúc dần dần tôi được biết tác giả của những bức vẽ đó có tên là Thắng, người ta thường gọi anh là “Thắng rạp”, có lẽ bởi anh đã quá gắn bó với các rạp chiếu phim và trở thành linh hồn của các rạp ngày ấy. Tôi thần tượng anh lắm, chỉ đứng xa nhìn anh với dáng người thấp đậm trầm tĩnh, có mái tóc điểm bạc sớm. Có lúc còn được chứng kiến anh vẽ với phong cách thư thái. Anh cầm cả cây bút lớn nhúng vào chậu màu pha với hồ sắn, rồi đưa những nét ngon lành, chắc chắn trên những tấm pa nô lớn tới cả chục mét vuông.
Rồi cơ duyên đến với chúng tôi, cuối năm 1978 Trường Văn hóa Nghệ thuật tỉnh chuyển về huyện Đoan Hùng tuyển sinh khoa Mỹ thuật đầu tiên, tôi đi thi và trúng tuyển được gọi nhập học, lớp còn có thêm anh Thắng là cán bộ của Quốc doanh Phát hành phim và Chiếu bóng cử đi học cùng chúng tôi. Anh hơn tuổi chúng tôi, nên được coi là anh cả của lớp. Anh là người trầm tính, ít nói nhưng chắc chắn. Các bài tập về màu, về bố cục được anh vẽ khá đẹp, gam màu thường nhẹ nhàng và nhuyễn, vẽ hình họa đẹp thường đạt điểm cao. Thời buổi khó khăn lúc ấy vừa học, anh vừa tranh thủ về cơ quan vẽ quảng cáo phim, nhận ảnh truyền thần kiếm tiền. Lúc đầu, anh còn vẽ đen trắng, sau vẽ màu sơn dầu, rồi chuyển sang cả vẽ truyền thần sơn mài. Đây là chiêu độc đáo bởi chỉ anh mới làm và làm đẹp được. Anh luôn có tiền tiêu sài rủng rỉnh trong khi chúng tôi bụng lép kẹp vì những bữa cơm tập thể hai lưng bát trộn bo bo với rau muống luộc là chủ đạo ngày ấy. Thế nên anh thường chiêu đãi mấy chúng tôi khi thì bát bún, tô phở lúc thì chiếc bánh mì kẹp thịt hoặc đôi thanh kẹo lạc thơm giòn... Ở tỉnh Phú Thọ ngày đó cũng như mãi sau này tôi khẳng định có hai họa sỹ vẽ truyền thần và quảng cáo nổi tiếng là các anh Thắng Rạp và Nguyễn Lương. Tôi rất phục tài vẽ truyền thần của cả hai anh, từng xếp các anh vào bậc nhất nước Việt Nam về vẽ truyền thần. Nói thế là không ngoa bởi tôi từng xem vẽ truyền thần gia truyền ở các hiệu Hàng Ngang, Hàng Đào - Hà Nội cũng chỉ xếp ngang hai anh. Anh Thắng còn nổi tiếng đến mức, thời gian học cùng chúng tôi các rạp thiếu vắng những quảng cáo, người quản lý các rạp cho biết doanh số thu từ chiếu phim giảm hẳn, số khán giả đến rạp ít hẳn đi vì không quảng cáo được phim, mỗi khi các rạp chiếu phim mới, trước cửa rạp chỉ có biển kẻ chữ tên phim. Thế mới biết tác dụng của quảng cáo cũng như giá trị của họa sĩ Nguyễn Thắng thời ấy đến nhường nào.
Hơn 3 năm học Trung cấp Văn hóa Nghệ thuật cùng nhau, lớp Mỹ thuật khóa 1 chúng tôi chỉ có chưa tới 30 học viên, nên gần gũi và thân tình coi nhau như anh em trong nhà. Tôi quý anh và cũng học ở anh được nhiều điều. Thấm thoắt kết thúc chương trình học, chúng tôi ra trường mỗi người nhận công tác ở một nơi. Tôi về Ty Văn hóa Thông tin tỉnh, phần lớn các anh chị em khác đều về Phòng Văn hóa huyện, anh Thắng về Văn hóa thị xã Phú Thọ. Mỗi chúng tôi vừa công tác ở cơ quan, vừa tranh thủ sáng tác. Có nhiều người thành danh trở thành hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam, có tác phẩm lưu giữ trong các bảo tàng, nhận được nhiều giải thưởng mỹ thuật ở Trung ương và tỉnh, trong đó có họa sỹ Nguyễn Thắng.
Anh em chúng tôi ngày càng gắn bó với nhau, theo dõi hoạt động sáng tác của nhau. Nhất là khi tôi chuyển từ Ty Văn hóa về Hội VHNT tỉnh, càng có điều kiện trao đổi, chia sẻ động viên lẫn nhau giữa tôi và anh. Có người từng nói với tôi: “Nguyễn Thắng sẽ khó mà làm được nghệ thuật vì cái gu thẩm mĩ và sự quen tay vẽ quảng cáo phim, vẽ truyền thần đã làm hỏng anh...”. Nhưng thời gian đã minh chứng họa sĩ Nguyễn Thắng không hề hỏng gu thẩm mĩ, không quen tay theo lối vẽ phi nghệ thuật của truyền thần, của quảng cáo mà ngược lại với con người trầm tĩnh, bản lĩnh của một người từng trải đã ở vào độ chín, anh đã biết làm chủ tư duy cảm xúc của người nghệ sỹ khi sáng tạo nghệ thuật đích thực, với khi làm công việc của người thợ vẽ để không lẫn lộn giữa nghệ thuật bác học với tranh hàng chợ...
Dần dần niềm đam mê hội họa đích thực vẫn âm ỉ chảy trong con người anh. Sau một số tác phẩm vẽ phong cảnh quê hương, cảnh sinh hoạt thường ngày trong cuộc sống, bằng các chất liệu bột màu của anh được chọn trưng bày tại một số triển lãm mỹ thuật khu vực Tây Bắc - Việt Bắc và của tỉnh. Có tác phẩm còn được Hội Mỹ thuật Việt Nam chọn giới thiệu dự giải thưởng của Liên hiệp các Hội Văn học Nghệ thuật Việt Nam, được Hội Mỹ thuật Việt Nam tặng Bằng khen... Điều đó như tạo thêm sức mạnh cho anh dấn thân vào con đường nghệ thuật chính thống, dồn sức vào sáng tác. Anh mua sắm nhiều họa phẩm. Bởi cái nghề vẽ nó rất tốn kém, chả thế danh họa Daily đã từng chia sẻ: “Làm họa sỹ thì giàu có sẽ tốt hơn là nghèo”. Ngay từ năm 1995 anh xin nghỉ chế độ thành lập công ty riêng, chuyên sản xuất kinh doanh sơn vẽ họa phẩm... và cũng là để có thời gian hơn chuyên tâm cho theo đuổi sáng tác nghệ thuật. Chúng tôi nể phục anh vừa làm ông chủ kinh doanh, vẫn không bỏ vẽ và vẽ đẹp. Công ty của anh làm ăn rất phát đạt, sản phẩm có mặt ở khắp các tỉnh trong khu vực. Bền bỉ vẽ, không vội vã ồn ào, cứ thong thả mà chắc chắn, họa sỹ Nguyễn Thắng cứ đều đều cho ra đời những tác phẩm đẹp gây được sự chú ý của các đồng nghiệp và công chúng. Năm 2002 anh được kết nạp vào Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh. Từ đó Nguyễn Thắng càng nung nấu cho những tác phẩm qui mô hơn, mang tính tư tưởng cao. Chất liệu đa dạng hơn như sơn dầu, acrylic. Kết quả là anh đã có tranh tham gia đầy đủ các cuộc triển lãm, lại tăng cường giao lưu tiếp xúc với các tên tuổi nghệ thuật ở Trung ương, tự nghiên cứu, học hỏi từ các đồng nghiệp, đầu tư nhiều cho sáng tác và từ đó đã có nhiều tác phẩm được trưng bày tại các triển lãm khu vực Tây Bắc - Việt Bắc do Hội Mỹ thuật Việt Nam tổ chức, triển lãm các vùng kinh đô Việt Nam xưa và nay, triển lãm 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, triển lãm Festival Huế 2010, triển lãm quốc tế Việt Nam - Hàn Quốc, triển lãm toàn quốc về đề tài lực lượng vũ trang và chiến tranh cách mạng...
Với những đóng góp tích cực trên, năm 2021 anh được vinh dự kết nạp vào Hội Mỹ thuật Việt Nam. Đó chính là sự ghi nhận xứng đáng cho những đóng góp của anh sau quá trình phấn đấu bền bỉ sáng tạo một cách thong thả mà chắc chắn.
Ở họa sỹ Nguyễn Thắng luôn toát lên bản lĩnh của một người từng trải, một bút pháp hiện thực hàn lâm với các hòa sắc đẹp, độ chuyển màu chuyển sắc độ trong trẻo được thể hiện đậm nét trong các tác phẩm của họa sỹ Nguyễn Thắng. Anh sáng tác ở những chủ đề: Bảo tồn di sản văn hóa, xây dựng cơ sở hạ tầng, chủ đề chiến tranh; bảo vệ chủ quyền biển đảo... tiêu biểu như các tác phẩm “Truyền dạy hát Xoan”, Acrylic 100 x 80 triển lãm mỹ thuật khu vực Tây Bắc - Việt Bắc năm 2023, “Làm đường” sơn dầu 100 x 80 triển lãm Mỹ thuật khu vực Tây Bắc - Việt Bắc năm 2013 được Hội Mỹ thuật Việt Nam tặng Bằng khen. Tác phẩm “Chiến thắng Sông Lô” sơn dầu (100 x 100), “Biển xanh vẫn hát” sơn Acrylic (100 x 80), “Sức sống Trường Sa” sơn dầu (100 x 80)...
Đến thời điểm này có thể khẳng định: Họa sỹ Nguyễn Thắng đã có đóng góp xứng đáng cho hoạt động mỹ thuật của tỉnh nhà và khu vực. Tin tưởng và hy vọng với những kết quả đã đạt được, với tình yêu hội họa không giới hạn, thời gian tới họa sỹ Nguyễn Thắng sẽ có thêm những bứt phá, những thể nghiệm, tìm tòi mới mạnh mẽ hơn trong sáng tạo để có những tác phẩm chất lượng hơn nữa, góp phần vào sự phát triển của VHNT Phú Thọ và sự phát triển của nền mỹ thuật Việt Nam đương đại.
Đ.N.D